«Խորապես հուզիչ փորձություն»

«Ցերեկը քաղաքագիտություն եմ դասավանդում,
Երեկոյան ընթերցում եմ քաղաքական տեսություն:
Իսկ ուշ գիշերին
պոեզիա եմ կարդում:
Այդ կերպ լցնում եմ հոգիս»:

Երեկ Ավետիք Իսահակյանի անվան կենտրոնական գրադարանում կանադահայ բանաստեղծ և գիտնական ԱԼԱՆ ՈՒԱՅԹՀՈՐՆԻ «Վերադարձ դեպի Հայաստան» գրքի շնորհանդեսն էր: Ալան ՈՒայթհորնը ցեղասպանագետ է, խորությամբ ուսումնասիրել է բոլոր տիպի ցեղասպանությունները, որ եղել են երկրագնդի վրա, բազմաթիվ աշխատություններ է հրապարակել Հայոց ցեղասպանության մասին, նույն թեմայով դասախոսություններ է կարդացել աշխարհի առաջատար համալսարաններում: «Վերադարձ դեպի Հայաստան» Ժողովածուն ունի երեք բաժին. առաջին բաժնում Եղեռնի թեման է, երկրորդ բաժնում խոհափիլիսոփայական բանաստեղծություններ են, իսկ երրորդը հայացք է Հայաստանին: Ինչպես նշեց գրքի թարգմանիչ ԱՐԱՄ ԱՐՍԵՆՅԱՆԸ, դա ներսի հայացք է, այսինքն, այն բոլոր խնդիրները, որոնց մասին մենք խոսում ենք խոհանոցում կամ սրճարանում, ամբիոնից կամ հանրահավաքների ժամանակ, նա ներկայացրել է իր բանաստեղծությունների միջոցով:
«Ալան ՈՒայթհորնը 25 տոկոսով է հայ (տատն է հայուհի), բայց ամեն տեղ հայտարարում է, որ ինքը կանադահայ է,-ասաց Արամ Արսենյանը:- Մարդ, ով չգիտի իր արմատների ծննդվայրը: Նրա մեծ մայրը չի հիշում ոչ իր անունը, ոչ ծնողներին, չգիտի, որ քաղաքում կամ գյուղում է ծնվել: Որբացել է Եղեռնի ժամանակ, անցել է հինգ մանկատներով, վերջին մանկատանը, տեսնելով որ սիրուն աղջիկ է, անունը դրել են Սիրուն: Մեծ մոր ազդեցությունն այնքան մեծ է եղել, որ Ալանը որոշել է դառնալ ցեղասպանագետ: Ինձ համար հաճելի էր թարգմանել Ալանին, որովհետև այնպես է գրում, որ հավատում ես նրան ու վստահում: Անկեղծ է, ինչը և մարդկային հարաբերություններում, և գրականության մեջ ամենակարևորն է»:
Ի դեպ, Ալան ՈՒայթհորնը 1962-ից մինչև 2001-ը Հայաստան ուղևորվելու չորս անհաջող փորձ է ունեցել, 2005-ին վերջապես հաջողվել է այցելել Հայաստան, և ,ինչպես ինքն է գրում, դա խորապես հուզիչ փորձություն էր:
Հարկ է նշել, որ Ալան ՈՒայթհորնի և Լորնե Շիրինյանի «Հայոց եղեռնը. դիմակայություն անտարբերության իներցիային» գրքի բանաստեղծություններից մի քանիսը մեջբերվել են Կանադայի կառավարության` Հայոց ցեղասպանության ճանաչմանը նվիրված խորհրդարանական քննարկումների ժամանակ: Ինչպես կանադահայ գրողն է նշում, այդ կերպ հույս ունեին խթանել քաղաքագետներին ինչպես մտքով, այնպես էլ հույզերով:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ